Pater Peter van de Heuvel overleden.

Peter werd geboren op 6 oktober 1935 in Nistelrode. Om missionaris te worden volg-de hij de opleiding in onze vormingshuizen St. Charles, ‘s-Heerenberg en Totteridge (Engeland) waar hij zich op 13 juli 1960 door een missionariseed verbond aan onze Sociëteit. Op 2 februari 1961 werd hij in Veghel priester gewijd. Zijn oudste broer Lambert trad in bij de Jezuïeten en is nog steeds werkzaam in Indonesië.

Peter had een gezond oordeel, ging niet over één dag ijs, was principieel en zei wat hij dacht. Ook was hij goed in talen. Hij werkte hard en degelijk, ook al was zijn gezondheid niet altijd even rooskleurig. Het was prettig om met hem samen te leven en te werken. Hij was bescheiden, goed gehumeurd, vriendelijk, en altijd bereid een dienst te verlenen. Hij was dan ook graag gezien bij de mensen.

Op 12 december 1961 vertrok Peter naar Oeganda. Hij was 6 maanden in Mushanga om de taal en cultuur leren, waarna hij benoemd werd in Makiro (bisdom Kabale), bij de noordgrens van Rwanda. Het was een uitgebreide parochie met duizenden christenen verspreid over 30 kerkdorpen. Dat betekende vaak op safari gaan over slechte wegen en zelfs dikwijls te voet over kronkelende paadjes. Op 9 oktober 1962 werd Oeganda onafhankelijk van Engeland.
In de eerste jaren van onafhankelijkheid was het land erg onrustig en onveilig, vooral in de periode van 1971 tot 1979, onder Idi Amin.

In juli 1967 verhuisde Peter naar Nyarushanje, en in september 1968 naar Nyakibale, weer een uitgestrekte parochie. Naast het pastorale werk begon hij daar met het oprichten van “Spaar en Leen” groepen (een soort Boerenleenbank) om de bevolking te helpen bij armoedebestrijding en economische vooruitgang. 80 % van de bevolking leefde toen van landbouw.

Veel later, in 2011, werd dit idee door president Museveni opgenomen in zijn regeringsplan “Welvaart voor Iedereen” waarin hij voorstelde om overal “Savings and Credit Cooperative Societies” op te richten..
In oktober 1973 verhuisde hij terug naar Nyarushanje, een vrij jonge en weinig ontwikkelde parochie. Peter en zijn medebroeders zorgden ervoor dat er in elk kerkdorp een schooltje kwam, en in het parochiecentrum bouwden zij een gemeenschapszaal, kerk, pastorie en kantoren, waaraan de parochianen ijverig meewerkten. Er was een actief Lekenapostolaat: Catechisten, Parochieraad, Kleine Christelijke Gemeenschappen, Maria Legioen... Ook was er een landbouwschool gerund door Duitse vrijwilligers.

In die jaren was er een omwenteling in het land gaande. In december 1985 schreef Peter dat rebellen onder leiding van Museveni (die later president zou worden) “afkomstig uit onze buurt” al enige maanden hun hele streek in hun macht hadden. “De soldaten gedragen zich heel correct ten overstaan van de bevolking. Wel kunnen wij alleen contact hebben met onze hoofdstad Kampala via het buurland Rwanda…... En doordat we geen vrede en eenheid in het land hebben, verslechtert de toestand natuurlijk voortdurend”.

Eind 1988 waren er in het bisdom Kabale, in het Zuidwesten van het land, al meer dan 80 eigen priesters, terwijl er in het bisdom Soroti, in het Noordoosten van het land, een groot tekort was aan priesters: 4 of 5 streekparochies zaten zonder priester, en de meeste anderen hadden er maar één. Daarom besloten de Witte Paters de parochies in het bisdom Kabale te overhandigen aan de priesters van het bisdom en naar het bisdom Soroti te trekken, 800 km ver, bij de grens van Kenia en Soedan. Tussen de 2 bisdommen waren grote sociaal-culturele verschillen; van een Bantoe taal moest hij nu overschakelen op een Nilo-Hamitische, het “Ateso”. Op de zandgrond met onregelmatige regenval kon slechts cassave groeien en waren de bewoners van huis uit herders die met hun koeien rondtrokken. Hun veldjes ploegden zij met ossen. Maar de naburige Karamojong stam had in 1989 al hun koeien geroofd, iets waar deze stam voor berucht was en nog steeds is. Peter kwam in de parochie Usuk, waar hij, naast het gewone pastorale werk, ook belast werd met de jongerenorganisatie. Met een Nederlandse arts zette hij een “Ossenploegen project” op: enige jongeren kregen een ploeg en os die zij na 2 jaar moesten “afbetalen” door een jonge os aan een volgende jongere te geven.

Enige jaren later kwam een ziekte (“mosaic” ziekte) in de cassave en ontstond er honger. Peter begon met de Kleine Christelijke Gemeenschappen (buurtgroepen) een “Cassave project”. Meer dan 100 groepen deden mee; elke groep kreeg voor hun gezamenlijk veld cassave stekken van een nieuwe ziektevrije soort. De helft betaalden zij zelf; en bij de oogst werden gezonde stekken doorgegeven aan andere groepen, om op hun beurt ook goede cassave te kunnen verbouwen.

Peter schreef in december 1992: “De meest rebellen in onze streek hebben zich intussen overgegeven, zodat het nu praktisch overal veilig is”. En 3 jaar later, in november 1995 kon hij schrijven: ”Bijna voortdurend zijn er vergaderingen en cursussen: voor vrouwengroepen, jongeren, echtparen, catechisten, onderwijzers, enz. De naailes en bibliotheek zijn dagelijks open. Mijn jongeren Ossenploeg project loopt goed: 120 ossen in 30 groepen”.

In november 1999 overhandigden de Witte Paters de parochie Usuk aan de priesters van het bisdom, en verhuisde Peter naar Acumet. De missionarissen woonden in ronde hutten zoals de meeste bewoners daar. Nadat er een nieuwe kerk was gebouwd, kwam er een klooster voor zusters die gingen helpen in de medische zorg, in de scholen en bij vrouwengroepen.

Er werd ook een hostel gebouwd voor meisjes die ver van school woonden. Hier startte Peter weer een ander project: ”Koeien voor Vrouwen”: een vrouw kon een koe krijgen op voorwaarde dat zij de eerste vaars door zou geven aan een volgende vrouw. Drie jaar later schreef Peter: “Ons project loopt goed: meer dan 1.000 vrouwen werden lid; 135 ontvingen een koe, en 49 kalveren zijn al door gegeven. Mijn assistent Vincent Onga gaat regelmatig rond om bij de ossen ongedierte te bestrijden en ze te behandelen tegen ziektes”.

Omdat het “Verzetsleger van de Heer” o.l.v. rebellenleider Joseph Kony de streek rondom Acumet bezette, ook het parochiecentrum, werd Peter in september 2003 overgeplaatst naar Katakwi, een parochie met 9.000 christenen in 24 kerkdorpen, en met veel scholen en verenigingen. Er was een Witte Pater team van 5 medebroers, afkomstig uit Congo, België, Burundi, Burkina Faso, en Peter uit Nederland. Hun krappe pastorie werd uitgebreid met een echte keuken, zit-eetkamer, wasruimte en 4 kamers voor bezoekers en personeel. Zij bouwden een middelbare school waarvan eind 2005 twee klassen klaar waren met 100 studenten waarvan 30 meisjes intern. Later kwamen er nog bij: een eet- en studiezaal, een keuken, een bibliotheek en boeken. In 2011 vierde Peter zijn gouden priesterjubileum, bij die gelegenheid werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Al sinds 2009 kwam Peter om de 2 jaar op verlof, om uit te rusten, aan te sterken en wat kilo’s aan te komen. Dat viel niet altijd mee, vooral dat aankomen in gewicht was een hele klus, maar het lukte toch. En dan ging Peter weer vol goede moed terug. Maar zijn gezondheid ging toch langzaam achteruit en in augustus 2018 besloot Peter om naar Nederland te komen. Dat gebeurde op 31 oktober 2018. Enkele dagen later nam hij zijn intrek in onze gemeenschap in Heythuysen. Hij was erg vermagerd en verzwakt, en had naast lichamelijke zorg, ook geestelijke zorg en verzorging nodig. Hij werd zelfs voor korte tijd in het ziekenhuis opgenomen. Terug thuis begon hij heel langzaam toe te nemen in gewicht, maar is op 21 januari 2019, toch nog onverwacht, rustig overleden in zijn appartement.

Het aspect van Jezus wat hij, zijn hele leven overziend, vooral beleefde was:

Op vrijdag 25 januari 2019 zullen we om 14.30 uur afscheid nemen van Pater Peter van den Heuvel in een Eucharistieviering in de kapel van Huize St. Charles in Heythuysen en hem ter ruste leggen op het kerkhof aldaar.

Namens de familie

Annie Vogels-van den Heuvel
Lange Goorstraat 3
5406 XE Uden

Namens de Witte Paters

Jozef de Bekker
Op de Bos 2
6093 NC Heythuysen