Homepagina > Onze overledenen > Jaar 2018. > Pater Jan Bruijns overleden.

Pater Jan Bruijns overleden.

vrijdag 2 november 2018, door Webmaster

In medeleven en dankbare herinnering
delen wij U mede dat

Jan Bruijns


Johannes Adrianus Petrus Maria
Missionaris van Afrika - Witte Pater

op 31 oktober 2018 is overleden.



Jan werd geboren op 10 augustus 1940 te Gilze-Rijen. Hij was de oudste thuis en had nog 1 broer en 4 zussen. Om missionaris te worden volgde hij de opleiding in onze vormingshuizen van Sterksel, Santpoort, St. Charles bij Boxtel, Dorking (Engeland) en Vals (Frankrijk), waar hij zich op 28 juni 1965 door een eed van trouw verbond aan onze Sociëteit. Hij werd priester gewijd op 2 juli 1966 in de St. Martnus kerk in Princenhage (bisdom Breda).

Hij vroeg om naar Mali te mogen gaan, o.a. vanwege zijn belangstelling voor de Islam, en voor sociologie en etnologie; maar hij zei uitdrukkelijk dat hij bereid was tot welke benoeming dan ook. Zijn wens werd vervuld en op 19 december 1966 vertrok hij naar Mali.
Op 6 januari 1967, feest van Driekoningen, feest van de Openbaring, kwam hij aan in zijn eerste parochie: Tominian, die deel uit maakt van het bisdom San. Hij begon zijn verblijf daar met het leren van de plaatselijke taal, het bobo. Er was geen talencentrum en Jan leerde de taal ter plekke. Hij vond het niet gemakkelijk zich aan te passen aan de omstandigheden en de cultuur, maar hij zette door.
In september 1971 ging hij naar de parochie Mandiakuy. Daar ging het beter, en zijn bisschop dacht dat hij een goede pastoor zou zijn. Later bleek toch dat Jan niet op zijn gemak was in het basispastoraat. Jan was in staat om helder na te denken en had daarom ook vaak een duidelijk inzicht in pastorale en ook in financiële kwesties. Vanwege zijn impulsieve en soms te vlugge opmerkingen kon hij koel overkomen, maar hij was ook bereid om even daarna de discussie weer voort te zetten. Hij was wilskrachtig en had een groot doorzettingsvermogen. Iemand karakteriseerde hem als een “realist met een hoog ideaal”. Jan zelf typeerde zich als “iemand die knopen doorhakt”.

In 1974 werd hij gevraagd coördinator te worden van het nationale bureau voor projecten van de bisschoppenconferentie, het BECAD. In feite moest dat bureau opnieuw opgezet worden.
Het ging om zowel de administratie van alle projecten en het beheer van financiën, als om
priesterlijke inspiratie en vorming van het personeel. Jan was er de juiste man voor en nam het graag aan. Wel liet hij met zelfkennis weten dat de constante dialoog met de gezags-dragers van het land niet zijn sterkste punt was, en hij vertrouwde die taak dan ook toe aan leken. Zelf onderhield hij de contacten met de internationale organisaties.

Later werd hij ook secretaris van de bisschoppenconferentie. En in 1977 werd hij door de aartsbisschop van Bamako, de hoofdstad van Mali, benoemd om naast deze functie ook procurator van het bisdom te zijn. In 1979 benoemde de aartsbisschop hem bovendien ook nog tot algemeen econoom van het bisdom. Jan deed al dit werk graag en met veel succes, tot tevredenheid van allen. Vanwege zijn vele activiteiten was Jan vaak afwezig van de gemeenschap waarin hij leefde en had hij veel relaties daarbuiten. Daardoor beantwoordde zijn bijdrage aan het gemeenschapsleven niet altijd aan de verwachtingen van de anderen. Jan was zich daarvan bewust en deed zijn best om daar verandering in te brengen, wat niet altijd lukte.

Als secretaris van de bisschoppenconferentie bereidde hij o.a. de ‘Ad Limina’ bezoeken voor van de bisschoppen aan het Vaticaan, het 100-jarig bestaan van de kerk in Mali, en het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Mali en dat alles naast zijn dagelijkse bezigheden. Voor de BECAD had hij o.a. te maken met medicamenten, voedsel, zaaigoed en transport. Van alle gelden (jaarlijks zo’n 10 miljoen euro) die van over de hele wereld bij de kerk in Mali terecht kwamen werd 80% beheerd en gecontroleerd door Jan en zijn bureau.

In die tijd beleefden de Sahellanden, waaronder Mali, een moeilijke periode, want de oogsten waren enkele jaren op rij onvoldoende. Er moest geholpen worden, maar men was zich ervan bewust dat het op een educatieve wijze behoorde te gebeuren, anders zou men terugvallen in paternalisme. Jan had het standpunt dat er om humanitaire redenen voedselhulp moest worden gegeven, maar gelukkiger was hij met structurele hulp.

De samenwerking met de Malinezen, die overwegend Moslim zijn, liep goed. Jan vond dat zij veel met Nederlanders gemeen hadden: ”We hebben 2 dezelfde karaktertrekken. We zijn heel fiere stijfkoppen, maar tegelijkertijd zijn we ook heel tolerant. Door die tolerantie presenteert de Islam zich hier heel anders dan in Noord Afrika”.

In 1984 begon te blijken dat men Jan te zwaar belast had. In mei 1985 werd een andere algemene econoom van het bisdom benoemd, en Jan behield het BECAD en het secretariaat van de bisschoppenconferentie. Volgens de regionale overste zag iedereen dat Jan er van opfleurde. In de jaren 1990-1992 had Jan samen met zijn bureau een systeem opgezet dat de plaatselijke kerk financieel onafhankelijk kon maken en had er de handleiding voor opgesteld waarvan zijn regionale overste wenste dat het gepubliceerd en verspreid zou worden. Die handleiding had als titel: “Werp je krukken weg!” Bij gelegenheid van zijn gouden priesterjubileum verleende het bisdom San aan Jan de Medaille van Bijzondere Verdienste, welke hem werd uitgereikt op 8 december 2016.

Toen Jan gevraagd werd econoom van de Nederlandse Provincie te worden, schreef hij dat hij na 30 jaar was gaan houden van de Malinese kerk, van de mensen daar. In zijn brief na zijn zilveren jubileum schreef hij dat hij zelf een beetje Malinees was. Ondanks die liefde voor Mali en de Malinezen aanvaardde hij die benoeming en trad hij op 1 juli 1998 in functie.

In november 2001 kreeg hij zijn 2e tia. De Broeders van Glorieux in Dongen hebben hem hartelijk verzorgd in hun ziekenboeg. Pater Martien van de Ven, zijn voorganger als econoom en toevallig op vakantie, was bereid om tijdelijk zijn taak waar te nemen. Eind oktober 2002 droeg Jan zijn functie officieel over aan een nieuw benoemde econoom. Hij moet met een kruk gaan lopen, en blijft wat belemmerd in zijn spraak. Zijn fysieke toestand gaat op en neer. Op 18 december 2006 verergerde zijn gezondheidstoestand zodanig, dat hij opgenomen moest worden in het ziekenhuis. Na een lang verblijf daar, werd hij opnieuw verwelkomd en hartelijk verzorgd bij de Broeders van Glorieux. In april 2007 werd hem de keuze gelaten ofwel daar te blijven ofwel naar Heythuysen te gaan. Hij koos voor het eerste.

In januari 2009 ging Jan alsnog naar Heythuysen, nog steeds met een kruk en moeilijk lopend. Met een scootmobiel kon hij toch naar buiten, wat hij de eerste jaren graag deed. Later kwam hij wel naar de vieringen in de kapel en voor de maaltijden naar het restaurant, maar bleef verder in zijn appartement. Hij zocht dan op TV informatie of verstrooiing, en elke zondagavond telefoneerde hij met kennissen in Mali. Vanaf eind 2013 verwisselde hij zijn kruk voor een rolstoel.

Rond 20 oktober 2018 werd het duidelijk dat de krachten van Jan op waren en dat hij echt aan de laatste fase van zijn leven was begonnen. Zijn zussen en andere familieleden kwamen hem dagelijks bezoeken. Hij werd goed verzorgd door de verpleging en door de coördinatoren van onze gemeenschap. Jan is op 31 oktober 2018 in zijn appartement rustig overleden, in het bijzijn van 3 van zijn zussen.

Het aspect van Jezus wat hij, zijn hele leven overziend, vooral beleefde was:

“Wie zou die trouwe en verstandige beheerder wel zijn,
die de heer over zijn dienstvolk zal aanstellen
om hen op de gestelde tijd hun rantsoen koren te geven?”

Lukas 12,42.


Op woensdag 7 november 2018 zullen wij om 14.30 uur afscheid nemen van Pater Jan Bruijns tijdens een Eucharistieviering in de kapel van Huize St. Charles in Heythuysen en hem te ruste leggen op het kerkhof aldaar.

Namens de familie

Katrien van der Steen-Bruijns
Vosseweg 29
6002 TC Weert

Namens de Witte Paters

Jozef de Bekker
Op de Bos 2
6093 NC Heythuysen