In de jaren 90 van de vorige eeuw hebben wij besloten, ondanks alle moeilijkheden en gevaren, in Algerije te blijven. Dit heeft op de plaatselijke bevolking grote indruk gemaakt. We hebben hen niet aan hun lot overgelaten en op die manier samen geschiedenis geschreven.
En daarmee zijn we van de "Katholieke Kerk in Algerije" nu de "Katholieke Kerk van Algerije" geworden.
Met deze woorden beschrijft Monseigneur Claude Rault, Missionaris van Afrika, de aard en soort van relaties die er nu bestaan tussen de Katholieke Kerk en het Algerijnse volk. Als hij het over de Kerk heeft, spreekt hij over: de bisschoppen, priesters, missionarissen, religieuzen en leken, verenigingen en caritatieve organisaties.
De Kerk heeft nu haar plaats in de lokale en nationale gemeenschap. Wij hebben ook een zware tol moeten betalen gedurende die moeilijke jaren. 19 leden van de Katholieke Kerk, waaronder een aantal Witte Paters zijn vermoord door moslim integristen. Dit heeft ons dichter bij het Algerijnse volk gebracht; velen van hen, vooral onschuldige burgers, hebben hun leven verloren.
Monseigneur Rault kent Algerije zeer goed; hij is daar al sinds 1973 werkzaam.
De uitslagen van de verkiezingen van eind 1991 werden door de toenmalige regering ongeldig verklaard. Het Islamitische Heils Front (FIS) had de verkiezingen eigenlijk gewonnen. Verschillende extremistische groeperingen zijn toen ondergronds in het verzet gegaan, in het bijzonder de Gewapende Islamistische Groep (GIA), het Islamitische Heils Leger (AIS, de gewapende tak van de FIS). (n.b: zie beneden)
Vele aanslagen werden er gepleegd, gericht tegen het leger en de politie, de regering en haar vertegenwoordigers en heel de intellectuele bovenlaag van de bevolking. Al dat geweld maakte dat men sprak van burgeroorlog’ of zelfs de Tweede Algerijnse Oorlog’. (De eerste oorlog is de vrijheidsstrijd tegen de Franse koloniale overheersing, van 1954 tot 1961). De strijd tussen het leger en de verschillende islamistische groeperingen hebben volgens schatting tussen 1993 en 2005 meer dan 100.000 slachtoffers gemaakt; de mensen werden vaak op gruwelijke wijze vermoord.
Ook kijkt men tegenwoordig met een andere blik naar het voor-islamitische verleden van Algerije. Men begint die periode van een christelijk Afrika dat bestond voor de komst van de Islam, weer op haar waarde te schatten. We worden niet meer beschouwd als een postkoloniale Kerk. De universaliteit van onze Kerk is ook meer evident geworden. De leden van de Kerk zijn niet alleen Fransen meer, hun aantal wordt trouwens steeds minder, maar vooral Europeanen en andere wereldburgers.
De kleine christengemeenschappen in Algerije tellen hoogstens enkele honderden gelovigen, maar er zijn in het hele land 130 priesters en religieuzen, en ongeveer 250 zusters werkzaam in de pastoraal en op sociaal en educatief gebied.
De laatste tijd constateren wij ook een groeiende deelname van leken in de kerkelijke activiteiten.
Naast het klassieke religieuze en spirituele gebeuren, zoals de wekelijkse zondagsdiensten, wekelijkse vieringen,retraites, vormingsbijeenkomsten, bedevaarten, gebeurt er meer. Leden van de parochies of van de plaatselijke katholieke gemeenschappen, werken mee met de initiatieven en het contact dat gezocht wordt door de moslim gemeenschap.
Onze relaties met de Algerijnse bevolking staan in het teken van het partnerschap. Zij beschouwen ons "anders zijn" (geloof, cultuur) als een belangrijke factor om tot een dialoog te kunnen komen met hen die de laatste jaren ook veranderd zijn. Het gaat vooral om een dialoog over samenleven en samenwerken. Wij leven naast elkaar en niet meer tegenover elkaar.
Na het monolithische blok van de tijd van het socialisme en na de verschrikkingen van de jaren 90 is de Islam in Algerije meervoudig geworden. Het is een ontwikkeling stapje voor stapje, een langzame verandering van de mentaliteit en de moslim cultuur, het is niet een omwenteling. Bijvoorbeeld de vrouwen zijn zeer actief en willen nadrukkelijk deelnemen aan het openbare leven in het land. Het aantal vrouwen in de juridische sector en in het onderwijs groeit gestaag, in tegenstelling met de politieke sector.
Wat betreft het geweld dat door de islamistische groeperingen gebruikt werd om de bevolking te terroriseren, kan men zeggen dat er slechts enkele kleine en bekende plekken overblijven waar er nog verzet is. In het zuiden echter, in de Sahara, het woestijngedeelte van Algerije, is het nog steeds zeer gevaarlijk. Er wordt daar op grote schaal gesmokkeld: sigaretten, verdovende middelen en waarschijnlijk ook wapens.
Een grotere zorg baart de economische situatie en het sociale klimaat in het huidige Algerije. Er heerst grote werkeloosheid. Volgens de gegevens van het Nationale Bureau voor de Statistiek was in 2003 23,7 % van de actieve bevolking zonder werk en in 2004 lag dat nog op 17,7 %. Het zijn vooral de jongeren die geen werk hebben en dat kan op een gegeven moment eindigen in een uitbarsting van geweld en een ineenstorten van de Algerijnse maatschappij.
Er is ook een ander serieus probleem tussen Algerije en Marokko. Het gaat om de vroegere Spaanse kolonie van West Sahara en de plaatselijke bevolking daar, de Sahraoui. Volgens Monseigneur Rault is het ook een probleem voor zijn bisdom. Om de vluchtelingenkampen in het westen te bezoeken heeft hij speciaal verlof nodig. Sinds nu al 30 jaar zitten 165.000 vluchtelingen in het kamp van Tindouf, waar ze onderhouden worden door de Verenigde Naties. Zij worden vertegenwoordigd door het Front Polisario, een nationalistische beweging die al sinds 1976 strijdt voor de onafhankelijkheid en het zelfbeschikkingsrecht van dit volk dat in West Sahara woont.
Er zijn tal van actuele uitdagingen in de landen van de Maghreb (Tunesië, Algerije en Marokko) vooral op sociaal en cultureel gebied. De vertegenwoordigers van de Katholieke Kerk worden de laatste tijd vooral gevraagd om leraren die de Franse taal moeten aanleren aan het onderwijzendpersoneel van de lagere scholen. Sinds kort is het Frans weer ingevoerd in het onderwijs en de onderwijzers hebben maar een gebrekkige kennis van die taal. Ook moeten er versnelde cursussen gegeven worden aan leerlingen van de middelbare scholen of aan de studenten van de universiteit.
Sinds een lange tijd beheert de Katholieke Kerk in Algerije een aantal bibliotheken met vaak flink wat wetenschappelijke boeken. Die bibliotheken bevatten veel boeken die nagelaten zijn door de religieuze congregaties toen deze Algerije verlieten, door de seminaries die gesloten werden of van ontwikkelde katholieken op he moment van hun vertrek. Als voorbeeld kan genoemd worden het Diocesaan Studie Centrum van Algiers dat een wetenschappelijke bibliotheek heeft kunnen opzetten op het gebied van geschiedenis, Arabische wereld, Maghreb in het bijzonder.
De Katholieke gemeenschap, vooral de religieuzen en lekenassociaties, doen zeer vel werk voor gehandicapten. Men kan zelfs zeggen dat de Kerk alle Algerijnen die het moeilijk hebben, te hulp komt. De lijst is lang: vrouwen, migranten, kinderen en volwassenen slachtoffers van geweld of getraumatiseerd door de crisis die het land heeft meegemaakt.
De missionaire aanwezigheid van de Kerk in Algerije is belangrijk. Witte Paters, Witte Zusters, Paters van de Heiige Geest, Jezuïeten, Dominicanen, en nog en aantal zustercongregaties; er is flink wat variëteit. Op het ogenblik zijn we serieus aan het onderzoeken op welke manier wij ons nog meer kunnen inzetten om te beantwoorden aan de noden van de plaatselijke bevolking.
